ISO 14001 TARİHÇESİ
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemleri standardı Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) tarafından ilk defa özellikle kalkınmakta olan ülkelere uygun olacak şekilde 1996’da yayınlandı. ISO 9000 Kalite Yönetim Sistemi Standardından sonra uluslararası kuruluşlarda tanınması ve uygulanması çok hızlı olan bu standart, 2004 yılında yenilenmesi nedeniyle ISO 14001: 2004 Standardı olarak anılmaktadır.
ISO 14001 Serisinin Bazı Standartları
TS EN ISO 14001 : 2004 Çevre Yönetim Sistemi-Özellikler ve Kullanım Kılavuzu
TS EN ISO 14004 : 2004 Çevre Yönetimi – Çevre Yönetim Sistemleri- Prensipler, Sistemler ve Destekleyici
Teknikler İçin Genel Kılavuz
EN ISO 19011: 2000 Kalite ve Çevre Tetkiki İçin Kılavuz
TS EN ISO 14020: Çevre Etiketleri ve Beyanları-Genel Prensipler
TS EN ISO 14031 : 2002 Çevre Yönetimi-Çevre Performans Değerlendirmesi-Kılavuz
TS EN ISO 14040 : 1998 Çevre Yönetimi – Hayat Boyu Değerlendirme Genel Prensipler ve Uygulamalar
ISO 14001 NEDİR?
ISO 14000 standardının uygulaması gönüllülük esasına dayanmakla birlikte, yakın bir gelecekte gerek toplumun, gerek uluslararası kuruluşların ve gerekse devletlerin zorlaması ile standardın zorunlu bir uygulamaya dönüşeceği tahmin edilmektedir.
ISO 14001 Standardı, çevre politikası, çevre amaçları/hedefleri ve çevre programları doğrultusunda çevre boyutlarının kontrolü ve bertarafın a yönelik şartları içermektedir. ISO 14000 bir ürün standardı değil sistem standardıdır ve ne üretildiğinden ziyade, nasıl üretildiği ile ilgilenir. Özünde doğal kaynak kullanımının azaltılması, toprağa, suya, havaya verilen zararların minimum düzeye indirilmesini amaçlayan, risk analizleri tabanında kurulan bir yönetim modelidir. Ürünün, hammaddeden başlayıp nihai ürün haline getirilerek müşterilere sunulmasına kadar geçen sürecin her aşamasında çevresel faktörlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin gerekli muayeneler ve
önlemler ile kontrol altına alınarak çevreye verilen zararın en aza indirilmesini sağlayan bir sistemin kurulmasını tarif eder. Çevre faktörlerine ilişkin olarak ilgili mevzuat ve kanunlar tarafından tanımlanmış koşullara uymayı şart koşar ve çevre performansının izlenmesi ve sürekli iyileştirilmesi temeline dayanır.
Endüstri kuruluşları, kamu hizmeti veren kurumlar, müşavirlik firmaları, halka ait kuruluşlar veya ürün ve hizmet tedarik eden her kuruluş ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standartlarını uygulayabilir. Kuruluş, bu standardın şartlarını sağladığında ISO 14001 belgesini alabilir.
ISO 14001:2004 STANDARTININ MADDELERİ
1. Kapsam
2 Atıf yapılan standard ve/veya dokümanlar
3 Terimler ve tarifler
3.1 Tetkikçi
3.2 Sürekli iyileştirme
3.3 Düzeltici faaliyet
3.4 Doküman
3.5 Çevre
3.6 Çevre boyutu
3.7 Çevresel etki
3.8 Çevre yönetim sistemi (ÇYS)
3.9 Çevre amacı
3.10 Çevre performansı
3.11 Çevre politikası
3.12 Çevre hedefi
3.13 İlgili taraf
3.14 İç tetkik
3.15 Uygunsuzluk
3.16 Kuruluş
3.17 Önleyici faaliyet
3.18 Kirliliğin önlenmesi
3.19 Prosedür
3.20 Kayıt
4 Çevre yönetim sisteminin şartları.
4.1 Genel şartlar
4.2 Çevre politikası
4.3 Planlama
4.4 Uygulama ve faaliyetler
4.5 Kontrol etme
4.6 Yönetimin gözden geçirmesi
NEDEN ISO 14001?
- Etkin bir maliyet kontrolü için zemin hazırlaması
- Kirlenmenin kaynakta başlayarak kontrol altına alınması
- Kirlenmenin azaltılması
- Çevresel izin ve yetki belgelerinin alımında kolaylık sağlanması
- Acil durumlarda hazırlıklı olunduğundan etki alanındaki sosyal birimler ile halkla ilişkileri iyileştirmesi
- Uluslar arası arenada rekabet avantajı sağlanması
- Kurumun sosyal değerini arttırması
- Enerjide ve kaynaklarda tasarruf sağlanması
- Yurt dışı projelerde sigorta maliyetlerini düşürmesi
- Çevresel riskleri kontrol vasıtasıyla büyün endüstriyel kazaların önlenmesine imkan tanıması
ISO 14001:2015 STANDARTININ MADDELERİ
4 Kuruluşun içeriği
4.1 Kuruluşu ve içeriğini anlamak
4.2 İlgili tarafların ihtiyaç ve beklentilerini anlamak
4.3 Çevre yönetim sisteminin kapsamını belirlemek
4.4 Çevre yönetim sistemi
5 Liderlik
5.1 Liderlik ve taahhüt
5.2 Çevre Politikası
5.3 Kurumsal görev, yetki ve sorumluluklar
6 Planlama
6.1.1 Genel
6.1.2 Çevre Boyutları
6.1.3 Uyum yükümlülükleri
6.1.4 Faaliyet Planlama
6.2 Çevre amaçları ve bunlara erişmek için planlama
6.2.1 Çevre Hedefleri
6.2.2 Hedeflere ulaşmak için faaliyetlerin planlanması
7 Destek
7.1 Kaynaklar
7.2 Yeterlilik
7.3 Farkındalık
7.4 İletişim
7.4.1 Genel
7.4.2 İç İletişim
7.4.3 Dış İletişim
7.5 Dokümante edilmiş bilgi
7.5.1 Genel
7.5.2 Oluşturma ve güncelleme
7.5.3 Dokümante edilmiş bilginin kontrolü
8 Operasyon
8.1 Operasyonel planlama ve kontrol
8.2 Acil durumlara hazır olma ve müdahale
9 Performans değerlendirme
9.1 İzleme, ölçme, analiz ve değerlendirme
9.1.1 Genel
9.1.2 Uygunluğun Değerlendirilmesi
9.2 İç Tetkik
9.3 Yönetimin gözden geçirmesi
9.3.1 Genel
9.3.2 Yönetimin gözden geçirmesi girdileri
9.3.3 Yönetimin gözden geçirmesi çıktıları
10 İyileştirme
10.1 Genel
10.2 Uygunsuzluk ve düzeltici faaliyet
10.3 Sürekli iyileştirme
1. ISO 14001:2015 STANDARTLARININ FAYDALARI
Annex SL yüksek seviye yapıya göre oluşturulmuş olan ISO 14001 standardının 2015 versiyonu;
· Diğer yönetim sistemi standartları ile entegrasyon
· Sürekli iyileştirmeyi kuruluşun merkezine almak
· Yönetim ekibinin ve personelin katılımını arttırmak
· Risk ve fırsat yönetimini uygulamaya koymak
· Daha verimli çalışma şekilleri ile zaman ve kaynak tasarrufu sağlamak,
· Operasyonel performansın iyileştirilerek hata oranlarını düşürmek
gibi faydalar sağlamaktadır.
2. ISO 14001:2015 STANDARTLARININ YÜKSEK SEVİYE YAPISI
· Madde 1: Kapsam
· Madde 2: Normatif referanslar
· Madde 3: Terimler tarifler
· Madde 4: Kuruluşun İçeriği
· Madde 5: Liderlik
· Madde 6: Planlama
· Madde 7: Destek
· Madde 8: Operasyon
· Madde 9: Performans Değerlendirme
· Madde 10: İyileştirme